Lou Reed (1942 – 2013) – “A Rock and Roll Heart”

«Ο Lou Reed δεν γράφει απλώς για άθλιους χαρακτήρες, τους επιτρέπει να κοιτάζουν λάγνα, να αναπνέουν με τις δικές τους φωνές χρωματίζοντας οικία τοπία μέσα από την δική τους ματιά. Μέσα από αυτή την διαδικασία ο Reed δημιούργησε ένα μουσικό «σώμα» που έρχεται όσο πιο κοντά στην αποκάλυψη των παραμέτρων της ανθρώπινης απώλειας και της ανάκτησης της με έναν τρόπο που δεν μπορεί να βρεθεί. Αυτό τον κατατάσσει ως έναν από τους ελάχιστους πραγματικούς ήρωες που έχει αναδείξει η rock ‘n’ roll…»

Mikal Gilmore, Rolling Stone, (1979)

Μια ζεστή τραχιά φωνή, η «καθαρή» κιθάρα με τις νότες που ξεχωρίζουν σαν τα χρώματα της Ίριδας, ήπιο southern στοιχείο που δημιουργεί εικόνες οικείων τοπίων που ποτέ όμως δεν επισκέφθηκες, δυνατό ουίσκι χωρίς πάγο και ανούσια συνοδευτικά, μαεστρική απλότητα σε μουσικές συνθέσεις που ποτέ δεν αντιγράφηκαν, η εξωστρέφεια μιας αγνής rock ‘n roll εποχής ντυμένης με μπότες και τζιν μπουφάν, και η βελόνα που ταξιδεύει αέναα στα ρηχά ποτάμια του βινυλίου… Η περιπέτεια ξεκινά με το πάτημα του “Play” !

Το bourbon καίει τα σωθικά με εκείνη την σαδιστικά ευχάριστη αίσθηση που πάντα σε προκαλεί να απολαύσεις ξανά, το “New York” του 1989 τελειώνει με το «μυστηριακό» “Dime Store Mystery” και ο Lou Reed απαγγέλει: «There's a funeral tomorrow at St. Patrick's, the bells will ring for you… Ah, what must you have been thinking when you realized the time had come for you… I wish I hadn't thrown away my time οn so much human and so much less divine… The end of the last temptation, The end of a dime store mystery…».

Πύρινες λέξεις που σκορπούν στον άνεμο τα Rock συναισθήματα μιας εποχής που προδώθηκε από την γενιά της, μα παραμένουν δυναμικές αψηφώντας θαρραλέα τον χρόνο που εδώ και καιρό, αποχώρησε ηττημένος. Η rock μουσική νίκησε τον χρόνο και εκείνος, δεν τολμά πια να την αγγίξει. Η σημασία όμως των λέξεων σε στιγμές σαν αυτή, αποκαλύπτουν την αλήθεια που επιμένει να είναι σκληρή: «Άραγε τι σκεφτόμαστε όταν συνειδητοποιούμε πως ήρθε το τέλος…»… Ο Lewis Allan "Lou" Reed κρατά σταθερά την κιθάρα που μοιάζει προέκταση των χεριών του, φορά τα μαύρα του γυαλιά του και εκμυστηρεύεται: «Εύχομαι να μην είχα σκορπίσει τον χρόνο μου τόσο πολύ στο ανθρώπινο και λιγότερο στο θείο…».

Το “New York” είναι κορυφαίο album όμως η στιγμή οδηγεί αναγκαστικά πίσω στον χρόνο, στο μακρινό 1967 και στο εξαιρετικό “The Velvet Underground and Nico” το ντεμπούτο album των Velvet Underground που κυκλοφόρησε υπό την εποπτεία του «Πάπα της Pop», Andy Warhol. Η γνωριμία του Reed με το κοινό, έγινε απότομα, βίαια, μυσταγωγικά, προκλητικά, ποιητικά. Εμπνευσμένος από συγγραφείς και ποιητές όπως οι Raymond Chandler, Nelson Algren, William S. Burroughs, Allen Ginsberg, και Hubert Selby, Jr, συνειδητοποίησε πως το έργο τους μπορούσε άνετα να μεταφραστεί στην  rock and roll, και μίλησε στον κόσμο για χρήση ναρκωτικών ουσιών, για πορνεία, για σεξουαλικές παρεκτροπές, για σαδισμό και μαζοχισμό, για μυστήριο… Παρέα με τους John Cale, Sterling Morrison και την Maureen Taker, δημιούργησαν θρύλους όπως τα “Heroin”, “I’m Waiting For My Man”, “Venus In Furs”, “The Black Angel's Death Song”, σε ένα υπέροχο album που περνούσε από τα ψυχεδελικά μονοπάτια της εποχής σε πιο «κιθαριστικούς» ήχους που τους διέκρινε η απλότητα της σύνθεσης και ο μυστηριακός χαρακτήρας των στίχων. Έτσι μελαγχολικά θα περνούσε η νύχτα της 27^ης Οκτωβρίου με την είδηση του θανάτου του Lou Reed να σπέρνει ένα ακόμη θλιβερό σπόρο στο χωράφι με της απώλειες. Η τέχνη δέχεται τον τελευταίο καιρό τεράστια πλήγματα…

«Heroin it’s my life… it’s my wife…»… Ο Lou Reed είχε προβλήματα με τα ναρκωτικά και το αλκοόλ. Είχε παραδεχθεί δημόσια το 1992 πως προσπάθησε να σταματήσει τα ναρκωτικά και το ποτό αλλά δεν το κατάφερε… Κι όμως… Μας πρότεινε μια «Βόλτα στην Άγρια Πλευρά» (Walk On The Wild Side) και μας μίλησε για «Υπέροχες Ημέρες» (Perfect Day), μάλιστα επέστρεψε δυναμικά στα μουσικά δρώμενα το 2000, καθαρός και διαφορετικός, γεμάτος έμπνευση και αγάπη για μουσική και ζωή. Με τα “Ecstasy” (2000) και το θεματικό “The Raven” (2003) εμπνευσμένο από το έργο του αξεπέραστου Edgar Allan Poe, μελαγχολικό και υπέροχο, απέδειξε πως ζει για την τέχνη και αυτή υποστηρίζει, όπως θέλει, όποτε θέλει και όπου θέλει. Ακολούθησε το «παράξενο» “Hudson River Wind Meditations” μια ιδιαίτερη συλλογή από μουσικές διαλογισμού. Αλλά ότι απογοήτευσε κατάφερε λίγο μετά να εντυπωσιάσει. Το 2008 ήρθε το “The Creation of the Universe”, ηχογραφημένο από το Metal Machine Trio, αποτελούμενο από τους Lou Reed, Ulrich Krieger και Sarth Calhoun. Με 2 τtracks, “Night 1” & “Night 2” , o Reed συνέχισε να κάνει αυτό που αγαπούσε. Να υπηρετεί δηλαδή την τέχνη. Έτσι το 2011 ήρθε το απίστευτο “Lulu” και η ιστορική συνεργασία του με τους Metallica. Σκέψεις, λέξεις, στίχοι του Reed ντυμένοι εντυπωσιακά από δυνατές συνθέσεις των  Metallica, και το τελευταίο full-length studio album του μεγάλου αυτού μουσικού, ύμνος στην Rock μουσική. Ο Reed γράφει μοναδική ποίηση και οι άρχοντες του Metal την συνθέτουν όπως εκείνοι μονάχα γνωρίζουν να κάνουν. Ένας τρόπος να μας πει αντίο…

Lou Reed… Όσο γνωστό είναι το όνομα του, τόσο άγνωστη είναι η τέχνη του.

«Κάτι μου λέει το όνομα του, αλλά δεν θυμάμαι… Μια στιγμή! Αυτός δεν είναι που λέει το Perfect Day;»…

Ο Lou Reed σπάνια τραγουδούσε. Έντυνε μουσικά την ποίηση του και απάγγελε τους στίχους του. Είχε αυτή την χαρακτηριστικά έντονη και ανέκφραστη χροιά στην φωνή του, έγραφε ποιητικούς στίχους και επινόησε τον πρωτοποριακό όρο “ostrich guitar tuning” που αφορούσε στον τρόπο που έπαιζε κιθάρα. Μια σχετικά ασήμαντη ρύθμιση που με απλά λόγια αναθέτει μια νότα σε όλες τις χορδές. Η εικόνα του χαρακτηρίζει το rock πρότυπο του επαναστάτη, του λάτρη της περιπέτειας, του τολμηρού, του αντιδραστικού. Η τέχνη του ήταν δύσκολο να αναγνωριστεί και αυτό είναι που την κάνει πραγματική τέχνη. Δεν δίστασε, δεν έκανε παραχωρήσεις. Απόδειξη αυτών, το “Metal Machine Music” του 1975. Ένα album που πλέον θεωρείται ως κάποιο «αστείο». Ήταν μια απρόθυμη εκπλήρωση κάποιας συμβατικής υποχρέωσης, ένα πρώιμο παράδειγμα μουσικής που προκαλεί θόρυβο. Δεν περιλάμβανε κανένα τραγούδι η αναγνωρίσιμες δομημένες συνθέσεις, απέφευγε την μελωδία και τον ρυθμό και εμπλουτιζόταν από κιθαριστικές ταχύτητες και κιθαριστικά εφέ που έπαιζε ο Reed. Ο ίδιος μάλιστα για αυτό το album είχε δηλώσει: «Υποτίθεται πως κανείς δεν είναι σε θέση να κάνει κάτι τέτοιο και να επιβιώσει…»! Αυτός ήταν, είναι, και θα είναι για πάντα, ο Lou Reed.

Και μέσα σε όλο αυτό τον σκοτεινό μουσικό κόσμο, ήρθε και ο κινηματογράφος. Ανήσυχο πνεύμα ο Reed, μεγάλος πραγματικά καλλιτέχνης, δεν φοβήθηκε να «τσαλακώσει» την εικόνα του, δεν δίστασε να υποδυθεί ακόμη και τον ίδιο του τον εαυτό. Δίνει την μουσική του σε πολλές ταινίες και εμφανίζεται σε άλλες τόσες. Ιδιαίτερες στιγμές αυτές στα Prozac Nation (2001), Lulu on the Bridge (1998), Blue in the Face (1995), στα περισσότερα κοντά στον φίλο του Harvey Keitel. Αν ψάξεις, θα εκπλαγείς. Μεγάλη καριέρα, ντυμένη με τον μανδύα της αφάνειας… «Μα, για στάσου… αυτόν τον ξέρω»! 6 albums με τους Velvet Underground, 32 albums (studio & live) ως solo καλλιτέχνης, 11 συμμετοχές η εμφανίσεις σε κινηματογραφικές ταινίες (συν το “Closure” το double VHS set των Nine Inch Nails του 1997). Δεν είναι και λίγα… 

To “Lulu” τελείωσε… Το χαμηλό ποτήρι από φθηνό κρύσταλλο άδειασε, φαίνεται όμως να παρακαλά για ένα ακόμη καυτό γέμισμα. Δεν θα του το αρνηθώ. Ουίσκι χωρίς πάγο και στα ηχεία μου το “Rock N' Roll Animal” του 1974.  Ξεκινά με το “Sweet Jane” και ένα πραγματικά «μαεστρικό» παίξιμο της κιθάρας. Ο Lou Reed στα live του ήταν ίδιος. Studio και live δεν έχουν καμία διαφορά, όμως να, το live έχει μια αμεσότητα που την αντιλαμβάνεσαι ακόμα και από απόσταση. Μεγάλη απόσταση. 39 ολόκληρα χρόνια. Δεν είχα γεννηθεί. Αυτή είναι η μαγεία αυτής της μουσικής. Πολλοί δεν είχανε γεννηθεί τότε, ακόμη περισσότεροι δεν έχουν γεννηθεί ακόμα, όλοι όμως τα ίδια θα ακούμε. Κάτι τόσο μακρινό είναι πάντα κοντά μας, δίπλα μας, ανάμεσα μας. Επανάσταση, δημιουργία, έρωτας, πρόκληση, πάθη, ραδιόφωνο, τέχνη, ανακάλυψη… Με πιο απλά λόγια, Rock ‘n’ Roll!

Η στιγμή όπου όλες οι στιγμές ανταμώνουν.

Αντίο Lou Reed…

Rock ’n’ Roll

Jenny said, when she was just five years old
you know there's nothin' happening at all
Every time she put on the radio
there was nothin' goin' down at all
not at all

One fine mornin', she puts on a New York station
and she couldn't believe what she heard at all
She started dancin' to that fine-fine-fine-fine music
oh, her life was saved by rock 'n' roll
hey baby, rock 'n' roll

Despite all the amputation
you could dance to a rock 'n' roll station
And it was all right
it was all right
hey babe