Έφυγε ο Χρόνης Μίσσιος

«Η ζωή μας μια φορά μας δίνεται. Άπαξ που λένε… Σαν μια μοναδική ευκαιρία. Τουλάχιστον με αυτή την αυτόνομη μορφή της, δεν πρόκειται να ξανα υπάρξουμε ποτέ. Και εμείς τι την κάνουμε, αντί να την ζήσουμε; Την σέρνουμε από εδώ και από εκεί, δολοφονώντας την…» 

Γεννήθηκε στην Καβάλα το 1930 και μετακόμισε με την οικογένειά του στη Θεσσαλονίκη σε ηλικία έξι ετών, λόγω πολιτικών διώξεων. Δούλευε μικροπωλητής, με κασελάκι, στο λιμάνι. Το σχολείο το σταμάτησε στη δεύτερη τάξη του δημοτικού.

Οργανώθηκε νωρίς στην Αριστερά και στην περίοδο της Κατοχής πήρε μέρος στην Αντίσταση. Με την απελευθέρωση επέστρεψε στη Θεσσαλονίκη και οργανώθηκε στον Δημοκρατικό Στρατό Πόλεων. Το 1947 συνελήφθη, βασανίστηκε και καταδικάστηκε σε θάνατο. Έζησε εννιά μήνες περιμένοντας κάθε πρωί να τον εκτελέσουν και γλίτωσε τον θάνατο χάρη σ' ένα τυχαίο γεγονός. Ακολούθως βρέθηκε σε στρατόπεδα συγκέντρωσης μέχρι το 1962. Εισχώρησε στη Δημοκρατική Νεολαία Λαμπράκη, στην οποία υπήρξε και στέλεχος. Έκτοτε, μέχρι και τον Αύγουστο του 1973 (αμνηστία του Παπαδόπουλου) πέρασε το μεγαλύτερο μέρος της ζωής του σε φυλακές και εξορίες, ως πολιτικός κρατούμενος (Μακρονήσι, Aϊ - Στράτης, Αβέρωφ, Κέρκυρα, Κορυδαλλός, κ.ά.). Εκεί έμαθε ανάγνωση και γραφή.

Υπήρξε εμβληματική μορφή της αριστεράς, αλλά ήταν και ο άνθρωπος που της έκανε αυστηρή κριτική, τόσο στον αριστερό χώρο και τις διασπάσεις του όσο και στην ίδια την κοινωνία. Στη λογοτεχνία εμφανίστηκε το 1985 με το αυτοβιογραφικό βιβλίο «Καλά εσύ σκοτώθηκες νωρίς» (Γράμματα, 1985) που αγκαλιάστηκε από κοινό και κριτικούς, όχι όμως από την Αριστερά. Την ίδια ανταπόκριση βρήκε και το δεύτερο βιβλίο του «Χαμογέλα ρε, τι σου ζητάνε;» (Γράμματα, 1988). «Κοσμοκαλόγερος», σαν τους ήρωες ορισμένων από τα βιβλία του, ο Χρόνης Μίσσιος, τα τελευταία χρόνια ζούσε σχεδόν σαν ερημίτης στο Καπανδρίτι με την σύντροφό του Ρηνιώ και τα σκυλιά τους σε ένα αγροτόσπιτο.

Σε μια από τις τελευταίες του συνεντεύξεις είχε δηλώσει: «Για πρώτη φορά ζω σε μια κοινωνία που δείχνει να έχει πάθει εγκεφαλικό. Δεν αντιδρά με τίποτα».

Για την κρίση: «…είναι πολυεπίπεδη, δεν είναι μονάχα οικονομική. Ουσιαστικά είναι κρίση αξιών και χρεοκοπίας του λογοκρατούμενου και τεχνοκρατικού πολιτισμού μας».

Για την οικολογία και την πράσινη ανάπτυξη: «Είναι δυνατόν να μιλάμε για οικολογία και πράσινη ανάπτυξη και να έχουμε την εκμετάλλευση του ανθρώπου από άνθρωπο;».

Για την παιδεία: «Μη γελιόμαστε. Υπάρχει εκπαίδευση. Άλλο πράγμα η παιδεία και άλλο πράγμα η εκπαίδευση. Σήμερα, λοιπόν τα παιδιά εκπαιδεύονται. Γιατί; Για να βρούνε τη μηχανή του κέρδους».

Για τους εμπνευσμένους ηγέτες: «Πιστεύω πολύ ότι σε μια κοινότητα, η συλλογική μνήμη είναι πολύ πιο ασφαλής και πιο ισχυρή από οποιονδήποτε ηγέτη».

Για την εξουσία: «Είναι το χειρότερο, το πιο τρομακτικό εφεύρημα του ανθρώπου. Στην πορεία τής ανθρώπινης ιστορίας, οι μόνοι που έσωσαν την αθωότητα τους ήταν αυτοί που σκοτώθηκαν νωρίς, πριν γίνουν εξουσία».

Έφυγε στα 82 του χρόνια, σήμερα 20 Νοεμβρίου, σε νοσοκομείο που νοσηλευόταν, χάνοντας την μάχη με την επάρατη νόσο. Το τελευταίο αντίο από συγγενείς και φίλους, θα δοθεί αύριο Τετάρτη στις 2 μετά το μεσημέρι στο Μικροχώρι Καπανδριτίου.

«Χωρίσαμε τη μέρα σε πτώματα στιγμών, σε σκοτωμένες ώρες που τις θάβουμε μέσα μας, μέσα στις σπηλιές του είναι μας, μέσα στις σπηλιές όπου γεννιέται η ελευθερία της επιθυμίας, και τις μπαζώνουμε με όλων των ειδών τα σκατά και τα σκουπίδια που μας πασάρουν σαν «αξίες, σαν ανάγκες», σαν «ηθική», σαν «πολιτισμό». Κάναμε το σώμα μας ένα απέραντο νεκροταφείο δολοφονημένων επιθυμιών και προσδοκιών, αφήνουμε τα πιο σημαντικά, τα πιο ουσιαστικά πράγματα, όπως να παίξουμε και να κουβεντιάσουμε με τα παιδιά και τα ζώα, με τα λουλούδια και τα δέντρα, να παίξουμε και να χαρούμε μεταξύ μας, να κάνουμε έρωτα, ν απολαύσουμε τη φύση, τις ομορφιές του ανθρώπινου χεριού και του πνεύματος, να κατεβούμε τρυφερά μέσα μας, να γνωρίσουμε τον εαυτό μας και τον διπλανό μας…»

Βιβλία:

(2009) Ο Χρόνης Μίσσιος διαβάζει Χρόνη Μίσσιο, Bond-us music [κείμενα, αφήγηση]

(2001) Ντομάτα με γεύση μπανάνας, Γράμματα

(1996) Το κλειδί είναι κάτω από το γεράνι, Γράμματα

(1991) Τα κεραμίδια στάζουν, Γράμματα

(1988) Χαμογέλα, ρε… τι σου ζητάνε;, Γράμματα

(1985) Καλά, εσύ σκοτώθηκες νωρίς, Γράμματα

————————–

Συμμετοχή σε συλλογικά έργα

(2009) Παλίμψηστο Καβάλας, Εκδόσεις Καστανιώτη

(2001) Βόλος: Μια πόλη στη λογοτεχνία, Μεταίχμιο