Καραντίνα

Ας πούμε πως κουβεντιάζουμε… Έχουμε πολλά να πούμε. Για ανησυχίες, για το μέλλον, για την καθημερινότητα μας, για θεωρίες συνομωσίας… Παίρνοντας μία ακόμη φορά προστατευτική στάση για να μην σε ανησυχήσω η σε ταράξω, επιχειρώντας να υιοθετήσω το ύφος εκείνων που προσπαθούν να δουν θετικά κάτι εξαιρετικά σκοτεινό, σκοντάφτω στις ίδιες μου τις σκέψεις. Γιατί βλέπω πως χειρότερο από τις θεωρίες συνομωσίας είναι οι θεωρίες ελπίδας…

Ήταν κάπου κοντά στις δυο πρώτες εβδομάδες καραντίνας. Δε μπορούσα να κοιμηθώ. Δε μπορούσα να διαβάσω. Δεν ήθελα να δω τηλεόραση. Μετά από δεκάδες ανώφελα στριφογυρίσματα στο κρεβάτι, πήρα απόφαση επιτέλους πως δεν  θα κοιμόμουν. Ο κόσμος των ονείρων που λαχταρώ κάθε βράδυ να επισκεφθώ ώστε να βιώσω την προσωπική μου εναλλακτική πραγματικότητα, εκείνη τη νύχτα δυστυχώς, δεν ήταν προσβάσιμος.

    Σηκώθηκα, έφτιαξα έναν ζεστό καφέ και βγήκα στο μπαλκόνι. Ήταν ακόμη σκοτάδι, όμως κάπου πίσω από τον Υμηττό κάτι μαγικά απόκοσμο προμήνυε το χάραμα. Δεν μπορώ να σου περιγράψω πόση ησυχία επικρατούσε. Όχι εκείνη η ανυπόφορη σιωπή που αρρωσταίνει χειρότερα από τον ιό, αλλά μια δροσερή γαλήνη, σα να έχει σταματήσει ο χρόνος ακριβώς επάνω στην πιο ευτυχισμένη σου στιγμή. Κανένα αυτοκίνητο, καμία εκνευριστική εξάτμιση, κανένα βήμα, ούτε καν το φύσημα του ανέμου. Τίποτα. Μόνο το παλιό αγαπημένο και εξαιρετικά καταπραϋντικό τραγούδι των κοτσυφιών, αυτή η μελωδία που από μικρό παιδί με τραβούσε μακριά από κάθε εφιάλτη…

    Κάτι τέτοιες στιγμές είναι που νιώθω ακόμα μεγαλύτερη μοναξιά, όμως για λίγο, με είχε κερδίσει αυτό το συναίσθημα του πρωτόγνωρου. Δεν βρισκόμουν στην εξοχή, στο λατρεμένο μου νησί, αλλά στην άχρωμη, πολύβουη, εχθρική πόλη. Η ατμόσφαιρα, ξέρεις, ήταν εξίσου πρωτόγνωρα καθαρή. Οι τελευταίες στιγμές της νύχτας είχαν μια απίστευτη διαύγεια. Και καθώς ο ουρανός από σκούρο μπλε άρχισε να παίρνει ένα γαλανό χρώμα και η αυγή έκανε τα πρώτα της δισταχτικά βήματα, τα κοτσύφια σταμάτησαν το τραγούδι. Δεν σταμάτησε όμως και η μουσική. Γιατί τώρα ξεκίνησε μια άλλη μελωδία, κάτι που είχα χρόνια να ακούσω. Ήταν αηδόνια! Ένα ερώτημα γεννήθηκε αμέσως στο μυαλό μου: Ήταν η ησυχία που προσκάλεσε ξανά τα αηδόνια ή ήταν πάντα εκεί και αδυνατούσαμε να τα ακούσουμε;

Αφήνω απέξω κάθε θεωρία συνομωσίας, νιώθω ειλικρινά πολύ κουρασμένος για να ασχοληθώ. Αφήνω απέξω και κάθε σενάριο προπαγάνδας (υποτιθέμενες εμφανίσεις δελφινιών σε μαρίνες, απουσίες σεισμών κ.α.) που προσπαθεί να μας πείσει πόσα καλά κάνουμε στον πλανήτη με το να καθόμαστε σπίτι, και επικεντρώνομαι στις θεωρίες ελπίδας, όπως έκανα άλλωστε κάθε φορά που κάτι άσχημο συνέβαινε, κυρίως για να δίνω δύναμη στον εαυτό μου να συνεχίζει. Γιατί με την απουσία ελπίδας απουσιάζει και κάθε όνειρο, κάθε συναίσθημα. Η συγκεκριμένη κατάσταση υποτίθεται πως μας ευαισθητοποιεί, πως μας κάνει να συνειδητοποιήσουμε το εύθραυστο της ύπαρξης μας (πλούσιοι και φτωχοί, δυνατοί και αδύναμοι) και πως οφείλουμε όταν βγούμε (αν βγούμε) να είμαστε καλύτεροι άνθρωποι. Βλέπουμε το μέγεθος της καταστροφής, καταλαβαίνουμε τον ανελέητο βιασμό του πλανήτη, βιώνουμε τις συνέπειες του καπιταλισμού και της ανεξέλεγκτης υπερκατανάλωσης, αισθανόμαστε την ανάγκη να προστατεύσουμε όσους αγαπούμε, αντιλαμβανόμαστε πως πρέπει να είμαστε υπεύθυνοι και ως άνθρωποι και ως πολίτες, νιώθουμε πόσο τεράστια αξία έχει μια αγκαλιά… Είναι όμως έτσι; Βλέπουμε; Καταλαβαίνουμε; Βιώνουμε; Αισθανόμαστε; Αντιλαμβανόμαστε; Μήπως η υπεραισιόδοξη βεβαιότητα της θεραπείας, η σιγουριά πως όλα θα περάσουν τελικά, μεγαλοποιεί τον εγωισμό και τη ματαιοδοξία μας; Χειρότερο από τις θεωρίες συνομωσίας είναι οι θεωρίες ελπίδας…

Τι μου θυμίζει όλο αυτό… Το νέο-new age κίνημα της θετικής σκέψης (κάτι στο οποίο ίσως επανέλθω) και όλης αυτής της ψευδο-ψυχολογίας που ενθαρρύνει την απομόνωση, τον αφανισμό της ενσυναίσθησης και την απουσία ανθρώπινης επαφής, επικεντρώνει το πρόβλημα στο άτομο και όχι στην κοινωνία ή το οικογενειακό περιβάλλον ή την απτή πραγματικότητα, ώστε να έχει μόνιμους εξαρτημένους «ασθενείς», εσωστρεφείς παρτάκηδες που πιστεύουν πως νιώθουν καλά στην απομόνωση τους χωρίς να συνειδητοποιούν την παγίδα στην οποία πέφτουν, και δημιουργεί άβουλα όντα ανίκανα να αντιδράσουν πολιτικά και κοινωνικά. Δεν προσπαθούν να σε κάνουν δυνατό και να σε βοηθήσουν να αντιμετωπίσεις την πραγματικότητα για την οποία δεν ευθύνεσαι εσύ, αλλά σου αλλοιώνουν τον χαρακτήρα και αποδυναμώνουν τα συναισθήματα σου, σου μαθαίνουν να αντιμετωπίζεις τους φόβους σου κρύβοντας σαν στρουθοκάμηλος το κεφάλι, ισχυροποιούν τις ανάγκες σου και σε κατευθύνουν στην αναισθησία, άρα τη μοναξιά, άρα το κενό. Δεν προτείνουν συζητήσεις και συνεχόμενη προσπάθεια αλλά σε κλείνουν στο σπίτι και τον εαυτό σου, επιχειρούν την ανηφόρα (τον μοναδικό δρόμο) να τον παρουσιάσουν ως κατηφόρα, αντικαθιστούν την επικοινωνία (τη μοναδική αλήθεια) με ασκήσεις διαλογισμού και επαναλαμβανόμενες φράσεις αυθυποβολής, σε κατευθύνουν να μην βλέπεις με την καρδιά αλλά μόνο με το μάτια (όμως το ουσιώδες δεν φαίνεται με τα μάτια, θυμάσαι;), και σε προτρέπουν να αποκτήσεις κάποιο χόμπι ή να αρχίσεις να τρέχεις μόνος στους δρόμους ώστε να σπάσει κάπως η μονοτονία της απομόνωσης.

     Εσένα σου θυμίζει κάτι όλο αυτό; Καραντίνα!

Είναι λοιπόν μια πανδημία που ήρθε να προστεθεί στα αλλεπάλληλα προβλήματα μας. Ήρθε να μαυρίσει ακόμη περισσότερο ένα μέλλον που προσευχόμασταν καθημερινά να ασπρίσει και μάλλον να εδραιώσει την Καραντίνα που τείνει να γίνει μόδα. Να μας κάνει να βλέπουμε ως αριθμούς απώλειες ανθρωπίνων ζωών, να μας τρομοκρατεί η κάθε επαφή, να συνηθίσουμε να ζούμε χωρίς ευπαθείς ομάδες γύρω μας (ευπαθής δεν είναι μόνο ο ηλικιωμένος, είναι ο άρρωστος, είναι ο άστεγος, είναι ο φτωχός, είναι ο δυστυχισμένος…), να συνηθίσουμε να ζούμε χωρίς αγκαλιές, χωρίς φιλιά... Να απομονωθούμε μέχρι η ανάγκη που έχουμε σαν κοινωνικά όντα για σχέσεις και επαφές, να γίνει ανάγκη για απομόνωση. Αλλά παράλληλα, να σκεφτόμαστε μόνο θετικά… θετικά ως προς τι; Ότι θα βρεθεί φάρμακο, εμβόλιο η θα βαρεθεί ο ιός και θα φύγει; Και; Προτιμώ να πέσω στα γαμψά νύχτα του ιού παρά να πάψω να νιώθω… Θετικό είναι να κοιτάξεις κατάματα αυτή τη νέα πραγματικότητα και να παραμείνεις άνθρωπος…  

Και να καταλαβαίνουμε… Να καταλαβαίνουμε πως με κόστος ανθρώπινες ζωές κάποιοι επιλέγουν να αισχροκερδούν, να νομοθετούν με την ησυχία τους, να παίζουν ανέντιμα και ανήθικα πολιτικά και οικονομικά παιχνίδια… Άλλοι να θυσιάζουν ψυχές για να μην θυσιάσουν τις καρέκλες τους, να εκμεταλλεύονται εργαζόμενους και ανέργους, ηλικιωμένους και παιδιά, αρρώστους και υγιείς… Πανδημία; Ποια πανδημία; Πως γίνεται να υπάρχει πανδημία και να μην βάζουν όλοι πλάτες για την αντιμετώπιση της; Πως γίνεται να υπάρχει πανδημία και κάποιοι να είναι θύτες και άλλοι θύματα; Πως γίνεται να υπάρχει πανδημία και να ξεχνάμε κάθε άλλη ασθένεια (υπάρχουν ξέρεις κάποιοι που αντιμετωπίζουν χειρότερα προβλήματα υγείας από τον Κορωνοϊό...); Πως γίνεται να υπάρχει πανδημία και παράλληλα μονόπλευρη, αυταρχική και τρομοκρατική ενημέρωση; Πως γίνεται να υπάρχει πανδημία και κάποιοι να θησαυρίζουν ενώ άλλοι υποφέρουν; Πως γίνεται να υπάρχει πανδημία και ακόμα και τώρα, που όλα και όλοι μπορεί να χαθούν, να μην συγχωρούμε, να μην συζητάμε, να μην κατανοούμε, να μην αγαπούμε…

Είχα σκεφτεί να κρατάω κάτι σαν ημερολόγιο καραντίνας, να περιγράφω κάτι από την κάθε ημέρα μου, μα μόλις το ξεκίνησα συνειδητοποίησα πως δεν θα είχε και πολύ διαφορά από ένα απλό ημερολόγιο μη-καραντίνας. Έτσι, παράτησα την απόπειρα. Κάποιοι μπαίνουν οικιοθελώς σε καραντίνα και κάποιοι με το ζόρι. Ψυχική, κοινωνική, συναισθηματική Καραντίνα. Όμως ποιοι έχουν το μεγαλύτερο πρόβλημα; Αυτοί που μπαίνουν με το ζόρι ή αυτοί που μπαίνουν με την θέληση τους;

Θα ήθελα όμως να γράψω για έναν μεταπανδημιακό κόσμο που τον φαντάζομαι χωρίς άσκοπες μετακινήσεις με αυτοκίνητα αλλά με περισσότερο περπάτημα: Δίπλα-δίπλα, χέρι-χέρι… Έναν κόσμο που θα σέβεται τον συνάνθρωπο του και θα συμπεριφέρεται με υπευθυνότητα και κατανόηση στις «ευπαθείς ομάδες». Έναν κόσμο που θα συνειδητοποιεί πως μπορεί να ζήσει με λιγότερες ανάγκες από αυτές που του πλασάρουν, που θα δίνει τεράστια αξία στην επικοινωνία και δεν θα σταματά να αγκαλιάζει: Πολύ ώρα, σφιχτά, με τρυφερότητα, με πόθο, με αγάπη… Έναν κόσμο με διαυγή νυχτερινό ουρανό για να μπορείς να μετράς τα αστέρια. Έναν κόσμο που την αυγή θα μπορείς να ακούσεις τα αηδόνια να τραγουδάνε. Έναν κόσμο χωρίς Καραντίνες.

     Έναν κόσμο όπου εσύ και εγώ θα υπάρχουμε ξανά…

© Notis 2020